Narodziny legendy

Dragon Ball zaczynał jako gag manga stworzona przez Akirę Toriyamę w 1984 roku. Jego fabuła powiązana była z chińską powieścią zatytułowaną Wędrówka na Zachód (Xīyóu-jì, jap. Saiyūki, ang. Journey to the West), która opowiada o Małpim Królu imieniem Sūn Wùkōng. Ów Sūn Wùkōng posiadał rozciągliwą laskę (Rúyì Jīngū Bàng, jap. Nyoi Kinko Bō), która pozwalała mu na szybowanie w chmurach. Brzmi znajomo?

Ale wróćmy do Toriyamy i jego mangi. Postać głównego bohatera – Son Gokū, razem ze swoim wydłużającym się kijkiem, wzorowana była na Sūn Wùkōngu. Móżna by znaleźć jeszcze kilka innych seriali i gier wzorowanych na tej samej powieści. Postać jak Son Son (ostatnio w grze Marvel vs. Capcom 2) i szereg serii takich jak Monkey Magic czy Gensōmaden Saiyūki także mają początki w Wędrówce na Zachód.

Co jeszcze jest ważne odnotowania: jeśli kiedykolwiek grałeś w takie gry jak Dragon Warrior, Chrono Trigger czy Dragon Quest, wiedz, że postacie z tych gier zaprojektowane były przez samego Akirę Toriyamę.

Manga Toriyamy (publikowana w popularnym tygodniku Shōnen Jump, jeden rozdział co tydzień) powoli osiągała coraz większą popularność. Rozdziały zbierano i wydawano w formie tomików (jap. tankōbon), a każdy zawierał ich około 12. Po jakimś czasie powstała również seria animowana, anime, na podstawie tej mangi.

Seria telewizyjna

Pierwszy odcinek Dragon Balla wyemitowany został w Japonii dnia 26 lutego 1986 roku. Odcinki miały być emitowane każdej środy o 7 po południu na stacji Fuji Television. Kiedy seria pojawiła się w TV, wyszło już około 50 rozdziałów mangi (trwał akurat 21 Tenkaichi Budōkai). Ponieważ nowe rozdziały komiksu były wydawane podczas emitowania anime, Tōei Animation (firma odpowiedzialna za serię telewizyjną) tworzyła okazjonalnie krótkie bądź dłuższe historie, niepowiązane bezpośrednio z wydarzeniami w mandze, tzw. "fillery". Miały one na celu utrzymać fabułę serialu w odpowiednim opóźnieniu do aktualnie wydawanej mangi. "Fillery" wypełniały miejsce pomiędzy wydarzeniami występującymi w mandze.

Animowana i mangowa wersja Dragon Balla trwały w najlepsze, rozbudowując coraz bardziej historię i świat. Świat ten oficjalnie przyjął nazwę "Dragon World" ("Smoczy Świat"). Z upływem czasu Toriyama zmienił główną fabułę z komedii i nastawił ją na styl bardziej dotyczący walk. Spowodowało to znaczny wzrost popularności.

Podczas gdy manga do końca nazywała się Dragon Ball, anime po 153 odcinku przemianowało się w drugą serię – Dragon Ball Z. Chodzi tutaj o moment przybycia na Ziemię Raditza, brata Gokū. Dragon Ball Z trwał przez 291 odcinków (plus 2 odcinki specjalne i 13 filmów kinowych). Manga natomiast skończyła się na 42 tomie (519 rozdziałów).

Filmy i odcinki specjalne

W trakcie emitowania serii telewizyjnej, wydawano wiele filmów kinowych Dragon Balla. Filmy te były w Japonii wydawane podczas dwóch określonych części roku. Zamysł był taki, aby wypuszczać je w ferie szkolne – na jesień i na lato. Generalnie owe filmy były krótkie (zwykle nie trwały godziny) i były tworzone jednocześnie z innymi (a przynajmniej z jednym – z filmami związanymi z serią Dr. Slump, obydwie serie stworzone przez Akirę Toriyamę). Co jest ważne, filmy były przemyślanymi dodatkowymi historiami – nie były wypuszczane z konieczności jako kontynuacja serii, ale były historiami w stylu "a jeśli". Liczni bohaterowie i sytuacje z nimi związane istniały także w zwykłej serii, nowi byli głównie przeciwnicy.

Natomiast odcinki specjalne były projektowane w celu rozszerzania wydarzeń, o których w telewizyjnej serii były tylko wzmianki. Zostały one stworzone dla telewizji, emitowano je w Fuji TV, w trakcie trwania sagi, której właśnie dotyczyły. Każdy trwał dwa razy tyle, co standardowy odcinek. W przeciwieństwie do filmów produkcje te pasowały do toku wydarzeń w anime. Jeden, DBZ TV Special 2, w rzeczywistości wzorowany był na dodatkowym rozdziale mangi znanym jako "Trunks The Story". Dlatego też wielu fanów Dragon Balla ma niechęć do wrzucania przez wydawców filmów i odcinków specjalnych do jednej kategorii, nie dostrzegając istotnej różnicy pomiędzy nimi.

Mogliście także usłyszeć o niejakim Lost Movie, bardziej znanym jako Dragon Ball Z OVA. W rzeczywistości jednak nie jest to prawdziwe OVA – jest to materiał filmowy zebrany z gry dla japońskiego systemu PlayDia Video Game. Gra nazywa się Saiya-jin Zetsumetsu Keikaku (tł. pol. "Plan Zniszczenia Saiyan"). Film ma raczej biedną fabułę, opowiadającą o naukowcu, który stworzył tzw. "walczące duchy". Zostały one stworzone ze złych charakterów, które występowały już wcześniej w Dragon Ball Z, ażeby oczywiście walczyły z Wojownikami Z.

Ponadto w Japonii...

Krótko po zakończeniu serii w 1996 w Japonii opublikowano siedem (później ta liczba wzrosła do dziesięciu) specjalnych książek, nazywanych "Daizenshū" (tł. pol. "Kompletna kolekcja"). Książki te zawierały ogromne działy dotyczące serii od początku jej istnienia, aż do zakończenia. Kilka tomów ukazywało główne wydarzenia z serii – w obrazkach, inne tymczasem bardziej skupiały się na rzeczach takich jak filmy kinowe czy odcinki telewizyjne, albo po prostu były to kolorowe ilustracje zaprojektowane przez Akirę Toriyamę.

Trochę później, dokładnie w grudniu 2002 roku, manga Dragon Ball doczekała się drugiego wydania, tym razem w większym formacie – kanzenban (w Polsce niewydana). Wszystkie rozdziały zmieszczono w 34 tomach (pierwsza edycja miała 42). Każdy tom z reedycji posiadał odnowione opracowanie graficzne (kolorowe strony) i nowe ilustrowane okładki narysowane przez samego Akirę Toriyamę!

W USA wydano wszystkie filmy i odcinki na DVD, podczas gdy w Japonii filmy kinowe zostały powszechnie przyjęte na kasetach VHS. Zimą 2002 roku Tōei Animation ogłosiła, że wyda kompletną 291-odcinkową serię telewizyjną Dragon Ball Z na DVD, w rozłożeniu na dwa kolekcjonerskie boxy. Pierwszy wyszedł w marcu 2003 roku (zawierał odcinki 1-147 i pierwszy TV Special), a drugi we wrześniu. Następnie w lipcu 2004 ukazał się "Dragon Box" z pierwszą serią, natomiast odcinki Dragon Ball GT wydano dopiero w czerwcu 2005. Ostatni "Dragon Box", z filmami kinowymi DB i DBZ, ujrzał światło dzienne w kwietniu 2006 roku.

W Japonii wydano także wiele innych produktów powiązanych z Dragon Ballem, szczególnie sporą liczbę soundtracków (więcej informacji w odpowiednim dziale).

Po Dragon Ball Z... DBGT!

W końcu Akira Toriyama zakończył mangę. Ale Dragon Ball nie miał zamiaru umierać. Tōei Animation, czyli firma która zajmowała się tworzeniem anime, nabyła prawa do stworzenia kolejnej, trzeciej, serii. Powstało Dragon Ball GT. Seria stanowiła kontynuację poprzednich, a główny bohater, Son Gokū, ponownie stał się dzieckiem. Skupiała się ona na humorze i rozbudowanym wątku Smoczych Kul, które panowały głównie we wczesnych odcinkach pierwszej serii, a przecież były tym, na czym DB miał się opierać.

Seria stała się mieszanką komedii i fascynujących walk, z jakich słynął Dragon Ball Z. Dragon Ball GT skończył się 19 listopada 1997 roku, został zawarty w 64 odcinkach i jednym odcinku specjalnym.

Dziesiąty, jubileuszowy film wyszedł w 1996 roku. Bazował na nowszej animacji, w stylu DBGT. Film niejako stanowił streszczenie początkowych odcinków pierwszej serii, opowiadał o najwcześniejszych przygodach Son Gokū, o tym jak poznał pierwszych przyjaciół (Bulmę, Yamchę, Żółwiego Pustelnika itd.), o jego walce przeciwko Armii Czerwonej Wstęgi. Film ten nosił nazwę Dragon Ball: Saikyō e no Michi (ang. The Path to Ultimate Strength, tł. pol. Droga do największej siły), i był on ostatnim filmem kinowym traktującym o DB.

Dragon Ball zawitał i do Stanów Zjednoczonych

Mało ludzi wie, że pierwsze pojawienie się Dragon Balla w Ameryce Północnej nastąpiło już w latach osiemdziesiątych, poprzez firmę Harmony Gold. Zdubbingowanych zostało pięć odcinków, a później filmy kinowe – pierwszy i trzeci – i połączone razem w celu dłuższej prezentacji. Podczas gdy większość imion bohaterów została zupełnie zmieniona (dla przykładu Son Gokū – Zero, Bulma – Lena), dialogi i muzyka pozostały nienaruszone. Jednak Harmony Gold zaprzestało pracować nad serią, gdyż notowania były bardzo słabe, i ostatecznie straciła do niej prawa.

W roku 1994 znana amerykańska firma FUNimation Productions, założona przez Gena Fukunagę, nabyła prawa do dubbingowania w języku angielskim pierwszej serii Dragon Balla i jej transmitowania, co nastąpiło już w roku kolejnym.

Popularna grupa aktorów podkładających głos (ulokowana w Vancouver w Kanadzie) została zaproszona do udziału w produkcji i zdubbingowała początkowo trzynaście odcinków. Oryginalny plan zawierał pełny 28 odcinkowy sezon (fabuła do zakończenia 21 Tenkaichi Budōkai), ale nic z tego nie wyszło, między innymi z prostego powodu – większość odcinków była emitowana w czasie niskiej oglądalności. Te trzynaście odcinków oraz pierwszy film kinowy można znaleźć wydane na DVD.

FUNimation chciała powrócić i jeszcze raz zdubbingować te same odcinki, z nową obsadą, ale niezałatwione sprawy kontraktowe nie dopuściły do tego. Jednak pomimo rozczarowania, FUNimation nie poddała się i miała w planach dalsze działania.